| ဟာသ ၊ မ်က္ရည္ ႏွင့္ ရယ္၍ ငို၍ မရေသာ မ်က္ႏွာ |  | | |
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရယ္ႀကတယ္။ ငိုႀကတယ္။ ရယ္လို႔ငိုလို႔မရတဲ့ မ်က္ႏွာမ်ားနဲ႕လည္း လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ႀကေသးတယ္။ ဟာသက လူကို ေပ်ာ္ရႊင္ေစပါတယ္။ အၿပံဳးကိုလူတိုင္းက အလိုရွိတယ္။ မ်က္ရည္က်တာကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ျငင္းပယ္ႀကပါတယ္။ သို႔ေသာ္ဟာသေရာ၊ မ်က္ရည္ကိုပါ ပူးတြဲလက္ခံႀကရပါတယ္။ ဟာသနဲ႕မ်က္ရည္ကို တြဲဖက္လိုက္တဲ့အခါ ဘယ္လိုခံစားရမလဲ။ စိတ္၀င္စားဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ဟာသ၊မ်က္ရည္နဲ႕ ရယ္လို႔ငိုလို႔မရတဲ့မ်က္ႏွာ၊ အဲဒီ သံုးခုေပါင္းလိုက္လွ်င္ "ေလာကဓံ" လူသားတစ္ေယာက္ကို ရေလာက္တယ္လို႔ ေတြးပါတယ္။ ဟာသ+မ်က္ရည္+ရယ္လို႔ငိုလို႔မရတဲ့မ်က္ႏွာ=ေလာကဓံလူသား ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ ဟာသက အသက္ရွည္ေဆးတစ္ခြက္လို႔ ေျပာလွ်င္မ်က္ရည္က အားအင္ျပည့္ၿဖိဳးေစတဲ့ ပရိုတိန္းဓာတ္ တစ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ ခံစားခ်င္ပါတယ္။ ဟာသ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ သ႑ာန္လုပ္သရုပ္ေဆာင္တာ (Impersonation) ပကာသနကိုေဖာက္ထြင္းပစ္တာ (Debunking) မထိတထိရယ္ေသြးလႊမ္းတာ(dry humour) ဇ၀နဥာဏ္ရႊင္တာ (witticism) သေရာ္တာ(satire) စာေျပာင္စာပ်က္(Parody)နဲ႕ ရုပ္ေျပာင္ (caricature) စသည္ျဖင့္ ဟာသအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ရယ္ရယ္ၿပံဳးၿပံဳးေနတဲ့လူဟာ လူခ်စ္လူခင္မ်ားပါတယ္။ က်က္သေရ ရွိပါတယ္။ မ်က္ႏွာေပၚက ႀကြက္သားေတြ လႈပ္ရွားသြားပါတယ္။ ရယ္တဲ့လူဟာ မ်က္လံုးလွသတဲ့။ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ေျပေလ်ာ့သတဲ့။ ရယ္တဲ့အခါမွာလည္း ဒီဂရီအတိုင္းအတာ ရွိပါတယ္။ အိေၿႏၵတည္ခန္႔တဲ့ မ်က္ႏွာဟာ ႏုပ်ိဳလန္းဆန္းသြားပါတယ္။ မ်က္စိေလးပဲၿပံဳးတာ၊ ႏႈတ္ခမ္းပိတ္ၿပီးရယ္တာ၊ သြားေပၚရံု စဥ္းငယ္ရယ္တာ၊ ပါးစပ္ဖြင့္ၿပီး တဟဲဟဲရယ္တာ၊ ေနာက္ဆံုးမ်က္ရည္ထြက္ ခႏၶာတစ္ခုလံုး လႈပ္ခတ္၊ အူလိႈက္သည္းလိႈက္ ရယ္ေမာတာ။ ကဗ်ာဆရာ ေက်ာ္ေအာင္သစ ္ကလည္း ဒီလိုကဗ်ာေရးဖြဲ႕ဖူးရဲ႕။ ဗူးဆို႔ေတြကို ဖြင့္လိုက္ပါ ဖိတ္စရာ ဘာမွမက်န္ေသာအခါ ပုလင္းက သူ႔ဘာသာ အိေၿႏၵရရ က်န္ခဲ့မွာ။ သူရဲ႕ကဗ်ာေခါင္းစဥ္က "လူျပက္" တဲ့။ ဟာသတခ်ိဳ႕တေလဟာ ပိတ္ဆို႔ေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕အေတြး၊ အျမင္၊ ခၽြတ္ၿခံဳက်မႈေတြနဲ႕ လားရာေတြကို ပါဒေလမခေအာင္ ဖြင့္ေပးထားပါတယ္။ ဆႏၵ၊ ဆင္ျခင္တြက္ဆျခင္းနဲ႕ အတၱလိပ္ျပာေတြကို ဖယ္ရွားပါတယ္။ လူသားဟာ ကမာၻရဲ႕ ဂုဏ္ေရာင္၊ ဟာသနဲ႕ ပေဟဠိလို႔ Alexender Pope ကေျပာပါတယ္။ ကလိထိုးၿပီးရယ္မွ ဟာသမဟုတ္ပါ။ ဟာသေႀကာင့္ စိုးရမ္ေႀကာင့္ႀကမႈေတြ၊ တင္းမာမႈေတြ ေျပေပ်ာက္ပါသတဲ့။ အဂၤလန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း လြန္ေမဂ်ာဟာ ရယ္ရမွာကို ေမ့ေလ်ာ့ေနတတ္သတဲ့။ လူႀကိဳက္နည္းရျခင္း အေႀကာင္းအရင္းျဖစ္လို႔ တစ္ေန႔ကို ၁၅မိနစ္ေလာက္ အရယ္က်င့္ဖို႔ အႀကံဥာဏ္ေပးသတဲ့။ ကမာၻေလာကမွာ မရယ္မၿပံဳးဘဲ ေနႏိုင္တဲ့လူ အေတာ္ရွားပါးပါလိမ့္မယ္။ ရယ္ျခင္းဟာ ဟာသ၊ နားလည္သိမႈနဲ႕ ႏွစ္သက္ႀကံဳႀကိဳက္မႈ တခုခုေႀကာင့္ဆိုရင္… ငိုျခင္းဟာ မ်က္ရည္က် ၀မ္းနည္းေႀကကြဲ၊ အလြမ္းပီတိ၊ ျပန္ေျပာင္းေအာက္ေမ့ျခင္းနဲ႔ ပဋာေျမလူးျခင္း သေကၤတေတြနဲ႔ သရုပ္ေပၚပါတယ္။ မ်က္ရည္ဟာ လူေတြရဲ႕ ဂုဏ္ရည္။ လူေတြသာ ငိုႀကပါတယ္။ တိရစာၧန္ေတြ စာဖြဲ႔ေလာက္ေအာင္ မ်က္ရည္မက်တတ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ သားသတ္ရံုကို ေရာက္ေတာ့မယ့္ တိရစာၧန္ေတြဟာ ငိုတတ္ႀကသတဲ့။ မ်က္ရည္က်တတ္ႀကသတဲ့။ ကိုရီးယားႏိုင္ငံနဲ႕ တခ်ိဳ႕ကၽြန္းႏိုင္ငံတခုတေလမွာ အခေႀကးေငြရယူၿပီး ငိုေပးႀကတဲ့ ငိုခ်င္းသည္ (professional moaners) ေတြရွိတယ္လို႔ ႀကားဖူးပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မ်က္ရည္စီးေႀကာင္းေတြရဲ႕ ရာဇ၀င္မွာ ဟန္ေဆာင္မႈေတြ၊ ထိခိုက္နာက်ည္းမႈေတြနဲ႕ ကလိန္ဥာဏ္ဆင္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးလည္း ရွိႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခံစားမႈေမာင္းတံ (emotional trigger) အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုျဖဳတ္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငိုႀကပါတယ္။ "ငိုခ်င္ရဲ႕လက္တို႔" ဆိုတာ ခ်စ္သူမိန္းကေလး၊ ကေလးငယ္နဲ႕ သင္ကိုယ္တိုင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ငိုတဲ့အခါ lysozyme မ်က္ရည္အင္ဇိုင္းတစ္မ်ိဳး ထြက္လာပါတယ္။ အဲဒီ့ထဲမွာ ငိုရင္ေပါ့ေစတဲ့ Epinephrine ဇီ၀ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးပါသတဲ့။ ငိုျခင္းဟာ ေကာင္းပါတယ္။ "ငိုသာ ငိုခ်လိုက္၊ ရင္ထဲစိတ္ထဲ ေပါ့သြားတာေပါ့" လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ ငိုျခင္းဟာ ခံစားမႈ၀မ္းႏုတ္ေဆး (emotional cathassis) တစ္လက္ျဖစ္ပါတယ္။ (value of tragedy) စိတ္ႏွလံုးထဲက အညစ္အေႀကး အက်ိအခၽြဲ (mucus) ေတြကို သန္႔ရွင္းေစျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔အတူ မ်က္ရည္ဟာ အခ်က္ျပသေကၤတတစ္ခုလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေသးရဲ႕။ ႏို႔ဆာတဲ့ကေလးဟာ မိခင္ႏို႔ခ်ိဳခ်ိဳကို ရရွိဖို႔ ငိုေႀကြးေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ စိတ္ေကာက္ေနတဲ့ မိန္းကေလးက ခ်စ္သူရဲ႕အေခ်ာ့အျမဴကို ရဖို႔ မ်က္ရည္စက္ေတြ တစ္လံုးခ်င္းစီ ေခၽြျပပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္ မ်က္ရည္ဟာ "မာယာလက္နက္" (manipulative tool) ဆိုၿပီး ကမာၻတစ္လႊား ေက်ာ္ႀကားပါတယ္။ မ်က္ရည္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတဲ့အနက္ အစစ္အမွန္၀မ္းနည္း၀မ္းသာ ခံစားလို႔က်တဲ့ မ်က္ရည္ကို ခံစားမႈမ်က္ရည္ (emotional tear) ဆိုၿပီး တန္ဖိုးထားပါတယ္။ ေရာင္ျပန္မ်က္ရည္ (reflex tear)ဆိုတာ ေရာေယာင္ၿပီး လိုက္က်တဲ့မ်က္ရည္၊ ရုပ္ရွင္ဗီဒီယိုႀကည့္ၿပီး လို္က္က်တဲ့မ်က္ရည္မ်ိဳး ျဖစ္သတဲ့။ ေရာင္ျပန္မ်က္ရည္ထက္ ခံစားမႈမ်က္ရည္မွာ ပရိုတိန္းဖြဲ႔စည္းမႈ ပိုျမင့္မားသတဲ့။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ရိုလာကိုစတာစီးရသလို ဘ၀မွာ ငိုလိုက္၊ ရယ္လိုက္နဲ႔ နိမ့္တံုျမင့္တံု စိတ္လႈပ္ရွားျဖတ္သန္းႀကရပါတယ္။ မငိုမရယ္ရတဲ့ ဘ၀ဟာ ပ်င္းစရာေကာင္းပါတယ္။ စိတ္၀င္စားဖြယ္မရွိပါ။ မ်က္ႏွာေသဆန္ပါတယ္။ မ်က္ႏွာဖံုးဆန္ပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ငိုႀကပါ။ ရယ္ႀကပါ။ Friedrich Nietzche ကေတာ့ "ဖို" သတၱ၀ါေတြမွာ အႏၱရယ္နဲ႕ ကစားတတ္တဲ့ အက်င့္ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ "မ"သတၱ၀ါဟာ အႀကီးက်ယ္ဆံုး အႏၱရာယ္နဲ႕ ကစားစရာ သက္ရွိျဖစ္သတဲ့။ ဒါေႀကာင့္ "ဖိုနဲ႕မ" ဟာ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ဒြန္တြဲလြန္ဆြဲႀကပါတယ္။ "မ"သတၱ၀ါရဲ႕လက္နက္က မ်က္ရည္။ သူရဲေကာင္း"ဖို"သတၱ၀ါေတြအတြက္ အငိုက္မိေစတဲ့ အႏၱရာယ္တစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ "မ"ေတြက ငိုလို႔ "ဖို"ေတြက ေခ်ာ့တဲ့အခါ မေနႏိုင္ဘဲ ၿပံဳးရယ ္လာႀကပါတယ္။ ဒါဟာ ဖိုနဲ႔မတိုင္း ႀကည္ႏူး ေပ်ာ္ရႊင္ရတဲ့ နားလည္မႈတစ္ခုပဲ မဟုတ္လား။ ဟာသပံုစံ တစ္မ်ိဳးပဲ မဟုတ္လား။ လူတိုင္း ခံစားခ်က္ရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး ခံစားခ်က္ကိုယ္စီ ရွိပါတယ္။ ျဖစ္ေနတာနဲ႕ ျဖစ္သင့္တာႀကားထဲက ကြာဟခ်က္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ အတိုင္းအတာနဲ႔ ေျမွာက္ႀကည့္လွ်င္ ခံစားခ်က ္ရလဒ္ေတြ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီေတာ့ ရယ္လို႔ ငိုလို႔ မရတဲ့အခါတိုင္း တစ္ေန႔က ို၁၅ႀကိမ္ေလာက္ ၿပံဳးၿပံဳးရယ္ရယ ္ေနဖို႔ သတိရပါ။ မ်က္လံုး လွေအာင္ ရယ္ေမာတဲ့အခါတိုင္းလည္း မ်က္ရည္ခလုတ္ဖြင့္ထုတ္၊ အဖိုးတန္လူသား သင္ေရာ၊ ကၽြန္ေတာ္ပါ ျဖစ္ႀကရင္ မေကာင္းဘူးလားခင္ဗ်ာ။ မင္းစစ္အိမ္
|
